Hướng dẫn bổ sung sắt cho bà bầu đúng cách theo từng giai đoạn

Sắt là một chất cần thiết cho sức khỏe của mẹ và bé trong thai kỳ. Thiếu máu do thiếu sắt có thể gây nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho cả hai. Nhưng liệu chúng ta đã biết khi nào nên uống thuốc sắt cho bà bầu? Bà bầu nên bổ sung sắt trong bao lâu? Hay những thực phẩm nào là tốt cho việc bổ sung sắt? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về việc bổ sung sắt cho bà bầu trong bài viết dưới đây.

Vì sao cần bổ sung sắt cho bà bầu?

Sắt là một thành phần quan trọng trong hồng cầu, có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể. Thiếu sắt có thể làm giảm sự sản xuất hồng cầu và gây ra tình trạng thiếu máu. Trong suốt quá trình thai kỳ, cơ thể của mẹ cần phát triển và chia tách tế bào liên tục để nuôi dưỡng thai nhi trong suốt 9 tháng. Vì vậy, bà bầu cần bổ sung đủ sắt để đảm bảo dinh dưỡng và sự phát triển của thai nhi. Thiếu máu thiếu sắt có thể gây nhiều vấn đề cho mẹ bầu và em bé sau sinh.

Các triệu chứng của thiếu máu thiếu sắt trong thai kỳ

Triệu chứng thiếu sắt ở mẹ bầu

Khi mang thai, mẹ bầu có thể trải qua các triệu chứng như đấp nhanh tim, hồi hộp (do tim phải bơm máu nhiều hơn để bù đắp thiếu oxy máu). Thiếu máu kéo dài có thể gây mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt. Mẹ bầu thiếu sắt cũng có thể gặp khó khăn trong việc tập trung, nhớ, và dễ quên. Hệ thống miễn dịch yếu kém, tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu và viêm nhiễm đại tràng, cũng như nhiều nguy cơ tiền sản giật và sinh non. Trong lúc sanh, mẹ bầu có thể trải qua mệt mỏi, suy nhược, xuất huyết sau sinh và nhiễm trùng sau sinh. Thiếu sắt cũng tăng khả năng phẫu thuật và biến chứng hậu sản.

Triệu chứng thiếu sắt ở thai nhi

Thai nhi của mẹ bầu thiếu sắt có nguy cơ tử vong, sanh non và nhẹ cân. Họ cũng có khả năng dễ nhiễm trùng và phát triển kém về thể chất cũng như trí tuệ. Chậm nói, chậm đi, khả năng tư duy và nhận thức giảm sút, khó tập trung và dễ quên.

Hàm lượng sắt cần thiết cho bà bầu

Với một thai kỳ bình thường, phụ nữ có cân nặng từ 45-55kg cần khoảng 800-1000mg sắt nguyên tố trong suốt thai kỳ. Hàm lượng sắt này bao gồm 600mg từ thức ăn và 200-400mg từ các nguồn dự trữ sắt của mẹ và thuốc bổ sung.

Hàm lượng sắt cần thiết theo từng giai đoạn của thai kỳ như sau:

  • 0.8mg sắt/ngày: Tam cá nguyệt I.
  • 4-5mg sắt/ngày: Tam cá nguyệt II.
  • Trên 6mg sắt/ngày: Tam cá nguyệt thứ III.

Hàm lượng sắt cho bà bầu là bao nhiêu?
Hàm lượng sắt cho bà bầu sẽ thay đổi theo từng giai đoạn trong thai kỳ

Bổ sung sắt cho bà bầu bằng thực phẩm

Loại thực phẩm bổ sung sắt cho bà bầu tốt nhất

Sắt trong thức ăn thường có dạng ferric (Fe3+) và có hàm lượng sắt khác nhau trong từng loại thực phẩm. Thực phẩm giàu sắt cho bà bầu bao gồm thịt đỏ, hàu, gan, cá, thịt gia cầm, lòng đỏ trứng. Các loại thực phẩm chứa ít sắt bao gồm thực vật, sữa, bột ngũ cốc, đậu phụ, nho khô, rau chân vịt…

Tỉ lệ hấp thu sắt từ mỗi loại thực phẩm phổ biến như sau:

  • Gạo: 0-2%
  • Bắp: 3-4%
  • Đậu nành: 6-10%
  • Sữa động vật: 4%-5%
  • Jambon, chả, xúc xích: 10%-15%
  • Cá: 10%-15%
  • Gan: trên 20%
  • Thịt nạc, đặc biệt là thịt đỏ: trên 20%

Do đó, trong mỗi bữa ăn hàng ngày, bà bầu nên bổ sung các loại thực phẩm tươi giàu dinh dưỡng như cá, thịt bò, lòng đỏ trước gà, các loại đậu hạt để cung cấp đủ chất sắt cho cơ thể và em bé phát triển.

Lưu ý khi bổ sung sắt cho bà bầu qua bữa ăn hàng ngày

Khẩu phần ăn hàng ngày trung bình chứa khoảng 10-15mg sắt, nhưng chỉ có khoảng 5-10% lượng sắt này được hấp thu. Lượng sắt cần thiết cho bà bầu có thể tăng lên đến 20-30%.

Các yếu tố giúp tăng khả năng hấp thu sắt:

  • Fe2+ (dễ hấp thu hơn Fe3+)
  • Sắt hữu cơ có thể hấp thu tốt hơn sắt vô cơ
  • Môi trường acid (vitamin C, cam, bưởi, ổi, đu đủ…)
  • Đang thiếu sắt

Các chất ức chế hấp thu sắt:

  • Trà, cà phê, các chất kích thích, nước ngọt
  • Canxi: nên uống viên canxi sau khi uống viên sắt ít nhất 2 giờ

Ngoài ra, một lưu ý khi chế biến thức ăn cho phụ nữ mang bầu là nấu, chiên, xào, luộc kỹ sẽ làm mất vitamin C và giảm khả năng hấp thu sắt. Vì vậy, hãy rửa sạch nguyên liệu và chế biến thức ăn đảm bảo dinh dưỡng bên trong thực phẩm không bị mất đi.

Các loại thực phẩm giàu sắt cho bà bầu
Có nhiều thực phẩm giàu sắt cho bà bầu bổ sung trong thực đơn mỗi ngày

Thuốc sắt cho bà bầu loại nào tốt và cách sử dụng đúng chuẩn

Để tăng khả năng hấp thụ và sử dụng sắt, việc bổ sung sắt cho bà bầu cần được thực hiện đúng cách. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng, viên uống hay thuốc bổ sung sắt nào, mẹ bầu cần tìm hiểu và được tư vấn bởi bác sĩ về loại thuốc và liều lượng phù hợp cho từng tình trạng sức khỏe. Dưới đây là một số kiến thức hữu ích về thuốc và cách bổ sung sắt cho bà bầu.

Các loại thuốc sắt cho bà bầu 3 tháng đầu nào tốt?

  • Sắt hữu cơ (sắt fumarate và sắt gluconate, oxalate): dễ hấp thu và ít gây táo bón hơn so với sắt vô cơ (sắt sulfate)
  • Fe2+: Dễ hấp thu hơn Fe3+
  • Sắt nước: Khó uống, dễ gây buồn nôn nhưng hấp thu tốt, ít gây táo bón, ít gây nóng
  • Viên sắt (uống hoặc nhai): Dễ uống, không gây buồn nôn nhưng hấp thu kém hơn sắt nước, ít gây nóng.

Bà bầu uống sắt trong ngày vào thời điểm nào?

Viên sắt tốt hơn nếu uống khi đói. Tuy nhiên, sắt có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Vì vậy, nên uống trước khi ăn 1 giờ hoặc sau khi ăn 2 giờ. Nếu uống nhiều liều sắt trong ngày, hãy chia nhỏ thành nhiều lần và ăn chung với bữa ăn, vì đường tăng cường khả năng hấp thu sắt. Kết hợp sắt với vitamin C hoặc chế độ ăn chứa acid citric (cam, cà chua, khoai tây) để tăng khả năng hấp thu sắt. Uống viên canxi sau khi uống viên sắt ít nhất 2 giờ. Hạn chế uống trà, phosphate và chế độ ăn chay.

Ngoài ra, mẹ bầu cần biết rằng việc bổ sung sắt không chỉ giúp tránh thiếu sắt mà còn có thể tránh được nhiều vấn đề sức khỏe khác. Bổ sung sắt đúng cách và thường xuyên để đảm bảo mẹ và bé khỏe mạnh trong suốt thai kỳ. Nếu cần thêm thông tin, hãy tham khảo tại chuyên mục Mang Thai hoặc gửi câu hỏi về Góc Chuyên Gia.

Bài viết liên quan